Herinneringen, beelden, gedachten en gevoelens zijn in een gecondenseerde vorm gegoten, zoals dat bij gedichten gaat. Maar zeker in het geval van Zurab Kalandadze (Tbilisi, 1953) betekent dit dat er een wereld achter de woorden ligt. Een vaderland en een moedertaal, een bewogen geschiedenis en een rijke cultuur, ‘de rijk getooide boom van mijn dromen – is geworteld in de aarde van mijn thuisland’. Dichter, schrijver, schilder, musicus en filosoof Z. Kalandadze beschikt als wereldburger inmiddels over een breed referentiekader. Nieuwe ervaringen en omstandigheden zijn geworteld in de oude voedingsbodem. Gedreven wordt inspiratie omgezet in taal en beeld. Door de tijd en ervaringen heen is de inspiratiebron gebleven, door kunstenaarsvrijheid gepolijst: ‘waar ik niet van houd, nodig ik niet uit – wat mij niet kan boeien, wil ik niet langer…’ Voor de schilder Z. Kalandadze draait alles om vorm en kleur. Maar misschien geldt dat wel net zo voor de dichter. Het fascinerende Georgische schrift is gebaseerd op de planeten en de banen die zij afleggen in het heelal. Juist dit is de oorspronkelijke taal waarin Z. Kalandadze schrijft. Deze bewegingen, dit ritme vinden we terug in tal van verzen en in de illustraties: ’ik kleur Georgische krullen – borduur de wereld een kleed’. Uit de zeggingskracht van woorden en zinnen spreekt kleur; beelden en sfeer die worden neergezet. Wat ons aanspreekt zijn universele thema’s. Vrede en vrijheid, kunst, vriendschap, familiebanden, het voorbijgaan van de tijd. Ook zorgen en verdriet; het is er allemaal, gesuggereerd of vaak summier genoemd, want ‘je neemt een scherp geslepen zwaard ter hand – gepunt door wat je ziel je zegt’. Grote maatschappelijke contrasten lijken de glimlach van mensen te hebben gestolen. “Bij zoveel verwarring ga je twijfelen, dan valt je hand stil,” en daarom zet de dichter een ander perspectief neer vanuit een intens verlangen naar een rechtvaardige wereld. ‘dichtend strijdend voor vreedzaamheid, het woord – de kaars, de waarheid – het licht’.
IDA VINK
